Het ventileren en circuleren van lucht in tuinbouwkassen is van groot belang voor de groei en het welzijn van de planten. Afhankelijk van de situatie in en rondom de kas kunnen er verschillende problemen ontstaan in het kasklimaat waar onder andere het juiste gebruik van ventilatoren de oplossing kan bieden. In dit artikel vertellen we meer over veelvoorkomende klimaatproblemen in tuinbouwkassen en wat ertegen te doen.
Allereerst maken we onderscheid tussen ventilatie en circulatie. Bij ventilatie praten we over het verversen van lucht in de kas. Circulatie daarentegen zorgt voor uniformiteit in de kas. Deze twee zijn nauw verbonden met elkaar bij het behouden van een gezond kasklimaat.
In de basis zijn klimaatproblemen in tuinbouwkassen te herleiden naar de volgende oorzaken:
Het ideale vochtgehalte in een kas verschilt per situatie en is afhankelijk van het soort gewas. Bij te hoge vochtgehaltes kunnen er bijvoorbeeld schimmel problemen of plantziektes ontstaan. Hierover leest u meer in ons artikel over het belang van een gezond kasklimaat. Om het gewenste vochtgehalte te behouden kan een tuinder gebruik maken van verschillende oplossingen. Zo kan vocht onder andere worden afgevoerd via ramen in het dak van de kas, met ontvochtigingsapparatuur of door middel van ventilatoren.
Naast vocht, kan een te lage of hoge temperatuur ook negatieve effecten hebben op de teelt. Bij warmere weersomstandigheden kan de teler ervoor kiezen om warme lucht af te voeren door middel van ventilatie. Om daarnaast de binnenkomende lucht af te koelen worden ventilatoren soms gebruikt in combinatie met pad koeling. De ventilatoren zuigen zo gekoelde buitenlucht naar binnen.
Bij het plaatsen van ventilatoren ter ventilatie wordt allereerst berekend hoe groot de inhoud van de kas is en hoe vaak de kaslucht ververst dient te worden om een gezond klimaat te behouden. Dit wordt uitgedrukt in m3 luchtuitwisseling per uur en noemen we het ventilatievoud. Als deze verhoudingen niet kloppen dan kan dit het klimaat en dus de teelt negatief beïnvloeden. Dit is dus een maatoplossing per locatie en plantsoort.
Voor een goede teelt is het noodzakelijk dat het binnenklimaat van de kas uniform is. Hiervoor wordt in veel gevallen gebruik gemaakt van circulatieventilatoren. Als er binnen de kas grote verschillen zijn in temperatuur en vochtgehalte kan dit invloed hebben op zowel het gewas als de energiekosten van de teler. De uniformiteit van de kaslucht kan door verschillende problemen negatief beïnvloed worden. We hebben een aantal voorbeelden toegevoegd:
Een kwetsbaar onderdeel van de tuinbouwkas is natuurlijk het glas. In koudere klimaten, kan een kleine lekkage in het glas al zorgen voor koude plekken in de kas of tocht. Dit wordt doorgaans gecontroleerd door middel van temperatuurmetingen.
Wanneer door de ligging van de kas een zijde veel zonlicht krijgt of juist veel koude wind, dan kan dit ook bij intact glas voor koude of warme plekken zorgen. Dit soort invloeden kunnen telers tegengaan door de installatie en instellingen van circulatieventilatoren aan te passen aan de kassituatie.
Door verwarming, instraling of belichting veroorzaakte warmte kan zich ophopen op hoger gelegen delen van de kas. Om deze warme lucht te benutten en ook op plantniveau gelijkmatig te verdelen wordt verticale circulatie ingezet. Door warme lucht beter te mengen met koude lucht en vochtige lucht met droge lucht besparen telers kosten aan verwarming en verbeteren zij de uniformiteit van de kaslucht.
Ook constructies in de kas kunnen invloed hebben op de uniformiteit van het klimaat. Zo kan een spant bijvoorbeeld een verkoelend effect hebben op de plaatselijke lucht en dus de planten.
In sommige gevallen worden ventilatoren verkeerd aangesloten waardoor er circulatieproblemen ontstaan in de kas. Zo kan een verkeerde installatie ervoor zorgen dat ventilatoren verkeerd om draaien of te ver uit elkaar hangen. Dit heeft uiteraard een negatief effect op zowel het klimaat als de luchtsnelheid. Met beperkte ophangpunten is het dus maatwerk om de ventilatoren mooi over de kas te verdelen. Vaak wordt hier constructief naar gekeken bij de bouw van de kas.
Naast uniformiteit is ook luchtsnelheid van belang. De ideale luchtsnelheid verschilt per gewas. Met de juiste luchtcirculatie en snelheid wordt onder andere vocht van het gewas verwijderd, waardoor het klimaat op plant niveau droger wordt. Dit wordt aangegeven met het circulatievoud: Het aantal keren per uur dat lucht in de kas gecirculeerd wordt.
Heeft u last van ventilatie of circulatieproblemen in uw tuinbouwkas en bent u benieuwd naar de mogelijkheden met ventilatoren? Laat vrijblijvend een bericht achter. Een van onze specialisten voorziet u graag van persoonlijk advies.