Hittestress is bij melkkoeien een veelvoorkomend probleem op hete zomerdagen. Bij een optimale leefomgeving van melkvee hoort een goed klimaat. Een aangenaam stalklimaat draagt immers bij aan gezonde koeien met een hoge productiviteit. Voor melkkoeien ligt de optimale omgevingstemperatuur tussen -5 en 18 °C. Ligt de temperatuur in de stal boven deze temperatuur, dan kan hittestress voorkomen bij de koeien. In dit artikel vertellen we hier meer over.
Wat is hittestress?
Bij een temperatuur van 22 °C in combinatie met een hoge luchtvochtigheid kan een koe al last krijgen van de warmte. We noemen dit fenomeen hittestress. In figuur 1 ziet u de mate van hittestress gerelateerd aan temperatuur en de luchtvochtigheid.
Hittestress afhankelijk van temperatuur en luchtvochtigheid (Bron: GD)
Symptomen van hittestress bij koeien
Het meest opvallende signaal van hittestress is dat koeien meer gaan drinken. Daarnaast gaan ze meer zweten en hijgen. Koeien zweten slechts 10 procent van het menselijk ‘zweettempo’. De warmte kunnen ze dus moeilijk kwijt, waardoor ze gevoelig zijn voor hittestress. Ook maken koeien in warme periodes meer speeksel aan, waardoor ze veel vocht verliezen. Dit kan leiden tot pensverzuring. Verder liggen koeien in het geval van hittestress tot wel twee uur minder per dag. Wanneer koeien staan kunnen ze namelijk makkelijk hun warmte kwijt.
Gevolgen van hittestress bij koeien
In tijden van hittestress wordt de voeropname met 8 tot 12 procent of meer verminderd. Deze vermindering van voeropname vermindert de productie van vluchtige vetzuren in de pens, wat resulteert in een verminderde productie. Andere bijwerkingen die vaak worden gezien bij koeien die door hitte worden gestrest, zijn vermindering van de vruchtbaarheid (tankcelgetal stijgt), toename van embryonaal verlies, toename van klauwproblemen (minder liggen) en meer gevallen van klinische mastitis.
Oplossingen voor hittestress
Sommige hittestress is onvermijdelijk, maar effecten kunnen wel worden geminimaliseerd. Voordat het warm wordt kunt u ook al een heel aantal voorbereidingen treffen:
- Vergroot de hoeveelheid water die beschikbaar is voor uw kudde.
- Pas het rantsoen aan om voeropname te behouden.
- Zorg voor schaduw (bij weidegang)
- Koelen met natuurlijke ventilatie en stalventilatoren
Als het echt warm is, is het vooral van belang dat u de koeien actief afkoelt. Boven de 26 °C is het aan te bevelen de koeien nat te maken en te koelen met ventilatoren. Wel is daarbij van belang dat de uiers droog blijven.
Het vergroten van de luchtstroom is naast bovenstaande een belangrijke maatregel ter voorkoming van hittestress. Zorg ervoor dat lucht vrij door alle delen van de stal kan bewegen. Natuurlijke ventilatie kan daarbij worden ondersteund door stalventilatoren.
Door de verfrissende lucht die verspreid wordt door de ventilatoren, daalt de gevoelstemperatuur en voorkomt u dat de koeien snel last krijgen van de warmte. Voor het verkrijgen van dit effect is een minimale luchtsnelheid van 2m/s nodig. Axiaalventilatoren worden nog steeds het meest ingezet. Ze kunnen, met relatief hoge snelheid, een gerichte luchtstroom geven. Vaak worden ze daarom achter het voerhek of boven de ligboxen geplaatst. Dit nodigt uit tot eten of tot liggen. Beide belangrijk voor een optimale melkproductie.
Heeft u vragen over ventilatie in de melkveestal of wilt u meer weten over de oplossingen die wij te bieden hebben? Neem dan contact met ons op en wij helpen u graag verder!
